Tuy Forex là một thị trường phi tập trung, tức là không có một sàn giao dịch cố định như chứng khoán nhưng nó không hề vận hành một cách lộn xộn. Trái lại, thị trường này được tổ chức theo một cấu trúc phân tầng rõ ràng, nơi các thành phần tham gia được sắp xếp theo mức độ ảnh hưởng và khả năng tiếp cận thanh khoản. Hãy cùng Đánh Giá Sàn tìm hiểu về cấu trúc thị trường Forex nhé!
Cấu trúc thị trường Forex
Tầng 1: Hệ thống liên ngân hàng
Ở tầng cao nhất của thị trường Forex là hệ thống liên ngân hàng. Đây là nơi các ngân hàng lớn nhất thế giới thực hiện giao dịch tiền tệ trực tiếp với nhau. Những cái tên nổi bật có thể kể đến như Citibank, JPMorgan Chase, UBS, Barclays, Deutsche Bank và HSBC.
Các ngân hàng này giao dịch trực tiếp hoặc thông qua các nền tảng điện tử chuyên biệt như EBS (Electronic Broking Services) và Reuters Dealing System. Hai hệ thống này cạnh tranh gay gắt để giành thị phần trong việc cung cấp thanh khoản cho các cặp tiền lớn.
EBS thường mạnh ở các cặp như EUR/USD, USD/JPY, EUR/JPY, trong khi Reuters có thế mạnh với GBP/USD, AUD/USD, NZD/USD… Nhờ quy mô và mối quan hệ tín dụng lẫn nhau, các ngân hàng trong tầng này được hưởng mức giá tốt nhất và chi phí giao dịch thấp nhất.
Tầng 2: Tổ chức tài chính, quỹ đầu cơ và doanh nghiệp lớn
Tầng thứ hai là nơi hoạt động của các tổ chức tài chính lớn như quỹ đầu cơ, công ty bảo hiểm, quỹ đầu tư, và các tập đoàn đa quốc gia. Do không có đủ điều kiện để giao dịch trực tiếp với tầng liên ngân hàng, họ phải thông qua các ngân hàng thương mại để thực hiện giao dịch.
Ví dụ, một công ty như Apple khi cần thanh toán tiền hàng cho đối tác Trung Quốc sẽ phải chuyển đổi USD sang CNY. Họ không thể vào hệ thống liên ngân hàng nên buộc phải thực hiện giao dịch qua một ngân hàng trung gian. Điều này đồng nghĩa với việc chi phí giao dịch cao hơn một chút, nhưng họ vẫn tiếp cận được mức giá tốt hơn so với nhà đầu tư cá nhân.
Tầng này cũng bao gồm các nhà môi giới ngoại hối lớn, cung cấp dịch vụ trung gian và thanh khoản cho hàng trăm nghìn khách hàng nhỏ lẻ ở tầng dưới.
Tầng 3: Nhà giao dịch cá nhân
Ở đáy của cấu trúc thị trường là hàng triệu nhà giao dịch cá nhân – những người đầu tư nhỏ lẻ, từ sinh viên, nhân viên văn phòng, đến các trader chuyên nghiệp. Trước đây, tầng này gần như không tồn tại do rào cản về vốn, công nghệ và hạ tầng. Tuy nhiên, sự phát triển của internet và các sàn môi giới trực tuyến đã thay đổi tất cả.
Ngày nay, chỉ cần một tài khoản vài chục đô la, một thiết bị kết nối internet và một nền tảng giao dịch cơ bản, bất kỳ ai cũng có thể truy cập thị trường Forex toàn cầu.
Sự cạnh tranh gay gắt giữa các sàn giao dịch giúp nhà giao dịch cá nhân được hưởng nhiều lợi ích: spread thấp, tốc độ khớp lệnh nhanh, nền tảng dễ dùng, và dịch vụ khách hàng chuyên nghiệp. Các công cụ như tài khoản demo, robot giao dịch, hệ thống sao chép lệnh (copy trading) cũng góp phần giúp nhà đầu tư nhỏ có cơ hội tiếp cận và sinh lời trong thị trường này.
Xem thêm: Tìm hiểu quy mô và tính thanh khoản của thị trường ngoại hối
Vì sao cần hiểu cấu trúc thị trường Forex?
Việc hiểu cấu trúc thị trường giúp bạn biết mình đang đứng ở đâu trong hệ thống tài chính toàn cầu, từ đó đưa ra các chiến lược giao dịch hợp lý. Bạn sẽ biết vì sao spread tăng cao vào một số thời điểm, tại sao giá có thể giãn mạnh khi tin tức ra, và vì sao bạn không thể mua/bán với giá giống như các ngân hàng lớn.
Hiểu cấu trúc này cũng giúp bạn đánh giá được chất lượng của các nhà môi giới, biết cách chọn lựa sàn phù hợp và tránh được những rủi ro không đáng có khi mới tham gia thị trường.
Xem thêm: Tổng hợp các hình thức giao dịch phổ biến trong thị trường Forex
Kết luận
Thị trường Forex tuy phi tập trung nhưng lại vận hành một cách có tổ chức và chặt chẽ theo một cấu trúc phân tầng rõ ràng. Ở đỉnh là các ngân hàng trung tâm và tổ chức tài chính lớn, còn ở đáy là các nhà đầu tư cá nhân như bạn và tôi. Dù ở tầng thấp nhất, chúng ta vẫn có cơ hội lớn nhờ công nghệ và sự dân chủ hóa của thị trường. Điều quan trọng là phải hiểu được “luật chơi”, biết mình đang ở đâu và hành động đúng cách.